Emerytury i renty rolnicze

Emerytury i renty rolnicze przyznawane są na innych zasadach niż ogólne (na podstawie przepisów Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Rolnicy mogą być ubezpieczeni z mocy ustawy, albo mogą złożyć wniosek o ubezpieczenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.Emerytura rolnicza przysługuje rolnikowi (domownikowi), który osiągnął wiek emerytalny i podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.

Należy podkreślić, że te dwa warunki muszą być spełnione łącznie.Emerytura rolnicza, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rolnicza szkoleniowa składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Suma obu części stanowi pełną wysokość emerytury lub renty. Dla każdej z tych części ustala się wskaźnik wymiaru. Część składkową ustala się przyjmując po 1% emerytury podstawowej (tj. najniższej emerytury pracowniczej) za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej jest mniejsza od 20. Za każdy pełny rok powyżej 20 lat przyjęty do części składkowej obniża się część uzupełniającą o 0,5% emerytury podstawowej. Część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85 % emerytury podstawowej, a suma części składkowej i części uzupełniającej nie może być niższa od emerytury podstawowej (od 1 marca 2015 r. - 880,45 zł).

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy rolnik nabywa prawo do emerytury rolniczej, tzw. „wcześniejszej". Wtedy część uzupełniającą zmniejsza się o 5% emerytury podstawowej za każdy pełny rok dzielący uprawnionego od powszechnego wieku emerytalnego. Tak ustaloną część uzupełniającą zwiększa się o 5% emerytury podstawowej po upływie każdego pełnego roku dzielącego uprawnionego od wieku emerytalnego.

Ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw wprowadziła zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników. Rolnicy będą mogli przechodzić na emeryturę w wieku 67 lat. Warunek wieku dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zmiany te polegają na: 

stopniowym podwyższaniu i zrównaniu wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67 lat.

Od 1 stycznia 2013 r. wiek emerytalny jest stopniowo podwyższany o 1 miesiąc w każdym kwartale dla kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1952 r. i mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1947 r. Pełnym wiekiem emerytalnym wynoszącym 67 lat objęte są kobiety urodzone po dniu 30 września 1973 r. i mężczyźni urodzeni po dniu 30 września 1953 r.

wprowadzeniu nowego świadczenia - częściowej emerytury rolniczej dla rolników (domowników), którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego.

O częściową emeryturę rolniczą mogą ubiegać się kobiety, które osiągnęły wiek 62 lata i podlegały rolniczemu ubezpieczeniu  emerytalno-rentowemu przez okres wynoszący co najmniej 35 lat oraz mężczyźni, którzy osiągnęli wiek 65 lat i podlegali rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres wynoszący co najmniej 40 lat. Uprawniony do emerytury częściowej będzie otrzymywał 50% przysługującego mu świadczenia emerytalnego. Rolnik, który będzie chciał ubiegać się o emeryturę częściową nie musi wyzbywać się gospodarstwa rolnego. Prowadzenie działalności rolniczej lub osiąganie przychodów z tytułu działalności pozarolniczej podlegającej ubezpieczeniu społecznemu (np. z tytułu zatrudnienia) nie spowoduje zmniejszenia wysokości tej emerytury.

Emerytura częściowa będzie dostępna dla kobiet od 2021 r. (dotyczy kobiet urodzonych po 1958 r.) a dla mężczyzn jest dostępna już od 2013 r. (dotyczy mężczyzn urodzonych po 1947 r.).

Postępowanie o przyznanie częściowej emerytury rolniczej wszczyna się na podstawie wniosku złożonego przez osobę zainteresowaną na takich samych zasadach, jak w przypadku emerytury  rolniczej w pełnym wieku emerytalnym. Z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego przez osobę uprawnioną, częściowa emerytura rolnicza zostanie z urzędu zamieniona na emeryturę rolniczą i wówczas część uzupełniająca emerytury rolniczej może ulec zawieszeniu, jeżeli emeryt nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.

Wcześniejszą emeryturę rolną otrzymają ubezpieczeni rolnicy, którzy do dnia 31 grudnia 2017 r. spełnią łącznie następujące warunki: osiągną wiek 55 lat w przypadku kobiet lub 60 lat w przypadku mężczyzn, będą podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat oraz zaprzestaną prowadzenia działalności rolniczej. Z emerytur tych będą mogły skorzystać wyłącznie kobiety urodzone przed dniem 1 stycznia 1963 r. i mężczyźni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1958 r.

Przyznaniu osobom, którym upłynął okres pobierania renty strukturalnej, okresowej emerytury rolniczej.

Okresowa emerytura przysługuje w wysokości emerytury podstawowej bez względu na posiadany okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. Osoba zainteresowana, która utraci prawo do renty strukturalnej, a która nie osiągnęła wieku emerytalnego, powinna zwrócić się do Oddziału Regionalnego lub Placówki Terenowej Kasy, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania z wnioskiem o przyznanie prawa do okresowej emerytury rolniczej. Do wniosku należy dołączyć kopię decyzji ARiMR przyznającej rentę strukturalną. Jeśli osoba pobierająca okresową emeryturę rolniczą nadal będzie prowadziła działalność rolniczą, świadczenie zostanie zawieszone (w odpowiedniej części) albo zmniejszone, jeżeli osiągnie przychody z tytułu działalności pozarolniczej podlegającej ubezpieczeniu społecznemu w wysokości powodującej zmniejszenie świadczenia.

Zmianie niektórych zasad wypłaty części uzupełniającej emerytury lub renty rolniczej.

Od 1 stycznia 2013 r. można łączyć pobieranie okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy z pracą zarobkową poza gospodarstwem rolnym na takich samych zasadach jak w przypadku renty rolniczej stałej, czyli nie tracąc świadczenia. Dotychczas bowiem podjęcie przez rencistę pobierającego okresową rentę rolniczą z KRUS działalności niezwiązanej z rolnictwem (podlegającej ubezpieczeniu społecznemu w ZUS) wiązało się z utratą prawa do tego świadczenia. Osoby, którym KRUS przed dniem 1 stycznia 2013 r. wstrzymał wypłatę okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na podjęcie działalności podlegającej ubezpieczeniu społecznemu, a które są nadal całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym (posiadają prawomocne orzeczenie lekarza rzeczoznawcy Kasy lub komisji lekarskiej Kasy), powinny zwrócić się do właściwego oddziału regionalnego lub placówki terenowej Kasy z wnioskiem o wznowienie wypłaty świadczenia rentowego. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o wysokości osiąganych przychodów.

nie zawieszaniu wypłaty części uzupełniającej emerytury lub renty, gdy emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem, który podlega rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy.

Zarówno rencistom, jak i emerytom, z wyjątkiem osób uprawnionych do emerytury wcześniejszej lub okresowej, nie zostanie zawieszona wypłata części uzupełniającej emerytury lub renty rolniczej, jeżeli prowadzą działalność rolniczą z małżonkiem podlegającym ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy.

Osobom pobierającym renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy, które osiągnęły wiek 67 lat przyznaje się z urzędu emeryturę rolniczą w wysokości nie niższej od dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli osoba ta podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat. Ta zmiana jest konsekwencją podwyższenia wieku emerytalnego rolników.

Warunek zaprzestania działalności rolniczej zostanie spełniony jeśli ubezpieczony:

• przekaże gospodarstwo następcy,
• sprzeda gospodarstwo,
• wydzierżawi osobie obcej na minimum 10 lat,
• przekaże do zasobów Agencji Nieruchomości Rolnych,

   Trzeba zadbać o to, aby odpowiedni dokument świadczący o przekazaniu gospodarstwa rolnego (akt notarialny, umowa dzierżawy, decyzja administracyjna) dostarczyć do oddziału KRUS, który wypłaca emeryturę. Taki dokument jest bowiem równoznaczny z wnioskiem o wypłatę części uzupełniającej emerytury (wznowienie zawieszonej wypłaty części uzupełniającej emerytury może nastąpić tylko na wniosek ubezpieczonego).

Anna Dobkowska, Oddział Ostrołęka

Przyg. A.D.

Źródło: www.krus.gov.pl