Rdza gruszy jest groźna

Rdza gruszy jest chorobą grzybową, która w ostatnich latach stała się niezwykle uciążliwa, szczególnie dla grusz w ogrodach przydomowych i działkowych. Atakuje również jabłonie, pigwę i dziko rosnące gatunki różowatych.

Jest to choroba dwudomowa, to znaczy, że do przejścia pełnego cyklu rozwojowego grzyb potrzebuje dwóch żywicieli. Pierwszym są odmiany jałowców należące do gatunków jałowiec sabiński (Juniperus sabina), jałowiec wirginijski (Juniperus virginiana)  i  jałowiecpośredni (Juniperus pfitzeriana)). Drugim (pośrednim) żywicielem są odmiany uprawne grusz.

Choroba nie przenosi się z jednego jałowca na drugi i z jednego drzewa gruszy na drugie. Owocniki z zarodnikami porażającymi grusze zawsze powstają na jałowcach. Intensywne nasilenie choroby spowodowane jest ograniczoną możliwością jej zwalczania (kilka oprysków w krótkim czasie) oraz uprawą grusz w ogrodach, gdzie rosną rośliny ozdobne. Niestety, wycięcie jałowców na własnej działce nie gwarantuje, że grusze nie zostaną porażone przez zarodniki pochodzące z ogrodów sąsiadów - przeniesione przez deszcz i wiatr.

Objawy i szkodliwość

Wiosną na porażonych pędach jałowca można zauważyć duże, pomarańczowe skupiska zarodników przetrwalnikowych, które w połowie maja są źródłem zakażenia liści i pędów grusz. Liście grusz pokrywają się wówczas licznymi, pomarańczowymi plamkami, które z czasem powiększają się i stają się pomarańczowo-czerwone. W tych miejscach liście grubieją, a w środkowej części przebarwień pojawia się czarna plamka.

W drugiej połowie lata, w miejscu plam, na dolnej stronie liścia powstają owocniki właściwe - duże, brodawkowate twory (przypominające galasy), z których uwalniają się zarodniki porażające jałowce. Dalszy rozwój choroby odbywa się na jałowcach, ale często nie zwracamy na to uwagi. 

Rdza gruszy powoduje przedwczesne opadanie liści i zawiązków, ograniczenie powierzchni asymilacyjnej liści, słabszy wzrost i plonowanie drzew, gorsze zawiązywanie pąków w roku następnym i większą podatność drzew na uszkodzenia mrozowe. Choroba jest trudna do zwalczenia, gdyż zarodniki grzyba, dzięki podmuchom wiatru, mogą być przenoszone nawet na odległość kilku kilometrów.

Jak zapobiegać?

Zapobieganie polega przede wszystkim na unikaniu sadzenia jałowców (będących żywicielami pośrednimi patogena) w pobliżu grusz. Rdza rozwija się głównie w uprawach amatorskich.

Do nasadzeń należy wybierać odmiany grusz odporne lub mało wrażliwe na rdzę gruszy. Do odmian podatnych na porażenie należą: Faworytka, Bonkreta Williamsa, Bera Bosca. Odmiany sporadycznie atakowane to: Paryżanka, Lukasówka, Bera Hardego i odmiany grusz azjatyckich.

Choroba nie stanowi większego  problemu w sadach towarowych, bo nie ma tam jałowców i stosowany jest program ochrony przed parchem, który skutecznie zabezpiecza grusze przed rozwojem rdzy.

Jak zwalczać?

Zwalczanie rdzy na gruszach preparatami grzybobójczymi jest trudne, ponieważ pierwszy oprysk powinien być wykonany profilaktycznie, przed wystąpieniem objawów, w fazie zielonego pąka. Następne opryski prowadzi się od fazy różowego pąka do zakończenia kwitnienia (maksymalnie do 30 dni po opadnięciu płatków kwiatowych). Należy je wykonywać w odstępach 10-14 dniowych.

Najbardziej skutecznymi  preparatami  przeciwko rdzy są Score 250 EC i Capitan 400 EC.  Trzeba pamiętać, że  preparat Score jest skuteczny w temperaturze 12⁰C.  Wymienione środki  nie powinny być stosowane  częściej niż dwa razy w sezonie i tylko przemiennie, ze względu na uodparnianie się na te preparaty grzyba powodującego chorobę.

Jeśli zabiegi profilaktyczne i stosowanie oprysków nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, a choroba będzie z roku na rok się nasilać, nie pozostaje nam nic innego jak zaatakowane drzewa wykarczować.

Grażyna Michalak, Oddział Bielice

Przyg. A.D.

Literatura:

1. Działkowiec 2013

2. Materiały Instytutu Ogrodnictwa w  Skierniewicach