Kiedy i jak pobierać próbki glebowe?

Nawożenie jest jednym z ważniejszych czynników plonotwórczych, a jego koszt to 30-40% ogółu nakładów ponoszonych na uprawę roślin. Przy stale rosnących cenach nawozów nie ma mowy o nawożeniu „na oko”. Zwykle prowadzi ono do zachwiania proporcji pomiędzy poszczególnymi składnikami, a efektem są zawsze straty plonu. Dla ustalenia odpowiednich dawek nawozów konieczne jest zbadanie gleby i opracowanie zaleceń nawozowych. 

Niechęć do badania zasobności i odczynu gleby wynika z niewiedzy rolników. Często wysiewają oni nawozy według uznania lub ogólnie przyjętych standardów, które nie wiadomo kto i kiedy ustalił, np. pod zboża P₂O₅-60kg/ha i K₂O-120kg/ha. Większość z nich, chcąc uzyskać wysokie plony, zwiększa nakłady na środki produkcji pomijając badanie gleby. Tymczasem nie ma innego sposobu racjonalnego i oszczędnego nawożenia jak ustalenie dawek nawozów pod wysokość spodziewanych plonów, na bazie zawartości składników pokarmowych .

Jak pobierać próby glebowe?

To dzięki badaniom gleby możemy stosować nawozy według zasady „Tak dużo nawozów jak jest to konieczne, tak mało jak to możliwe”

Kiedy powinniśmy pobierać próby glebowe?

Jesienią po zbiorach i przed wysiewem nawozów mineralnych, albo wczesną wiosną przed zasiewami roślin jarych (przed wysiewem nawozów).

A jak je pobrać?

Oto lista prostych czynności:

1. Sporządzić szkic sytuacyjny pól gospodarstwa.

2. Na polach zakreślić zasięg powierzchni uprawianych roślin (oddzielnie okopowe, zboża, rzepak, łąka , pastwisko).

3. Powierzchnia użytku przypadająca na próbkę ogólną, przy wyrównanej pod względem glebowym powierzchni i zbliżonym ukształtowaniu terenu, nie może przekraczać 4ha.

4. Próbkę należy przygotować oddzielnie dla każdej uprawy. Dopuszcza się pobranie jednej próbki z różnych upraw, jeśli mają podobne wymagania i historię nawozową pola

5. Próbki glebowe pobiera się z profilu glebowego z warstwy ornej z kilkunastu miejsc pola tak, aby była reprezentatywna. Zalecana głębokość pobierania wynosi od 0-20cm na glebach ornych i 5-20cm na łąkach i pastwiskach (z miejsc pobrania próbek usunąć 5cm warstwę darni). W uprawach sadowniczych próbę pobiera się z dwóch poziomów - z warstwy 0-20cm i 21-40cm (oddzielnie jako próbki).

6. Na jedną próbę ogólną należy pobrać 15-20 próbek pojedynczych, całość wymieszać i przenieść około 0,5kg-1kg gleby do pudełka lub woreczka, nadając numer na próbie i na sporządzonym przez siebie planie pól.

7. Próbek nie należy pobierać: na obrzeżach pola, w miejscach po stogach i kopcach oraz w zagłębieniach i ostrych wzniesieniach terenu.

8. Próbki glebowe pobiera się za pomocą laski glebowej, którą wbija się pionowo w glebę i po przekręceniu wyjmuje a następnie z podłużnego zagłębienia (rowka) zeskrobuje całą zawartość do torebki. Można również pobierać je za pomocą świdra lub szpadla.

9. Schemat pobierania próbek glebowych.

10. Do stacji chemicznej najlepiej dostarczyć próbę świeżą, bezpośrednio pobraną z pola, lub, jeśli to jest możliwe, uprzednio wysuszoną w temperaturze pokojowej.

Ponieważ właściwości gleby są zmienne nawet w obrębie niewielkiego pola, sposób pobierania próbek ma bardzo duże znaczenie. Wiele analiz obarczonych jest błędem z powodu niedbale pobranej próbki. Jeżeli nie będzie ona dobrze reprezentować naszego pola, postawimy błędną diagnozę i ustalimy niewłaściwe nawożenie. Dlatego należy pamiętać, żeby próba była reprezentatywna. Chcąc by ten warunek został spełniony, należy przestrzegać powyższych zasad.

Mało kosztuje, ale jest bardzo przydatne

Podstawowy zakres badań obejmuje odczyn pH i zawartość przyswajalnych dla roślin pierwiastków: fosforu, potasu i magnezu. Wykonują je Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze w każdym województwie, a na terenie działania MODR Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Warszawie.

Koszt badania odczynu i zasobności gleb nie jest wysoki. Za podstawowe badania jednej próbki zbiorczej z powierzchni do 4ha trzeba zapłacić 11,56zł, co (przy czteroletniej możliwości ich wykorzystania) obciąża każdy badany hektar pola kosztem 0,72 zł w jednym roku. Z powyższego wynika, żew porównaniu do cen nawozów nie jest to duży wydatek. Dlatego warto zdecydować się na badania i zaprzestać nieefektywnego nawożenia na tzw „oko”.

Jako doradca muszę stwierdzić, że stosunkowo mało rolników robi te badania. Wiedzą dużo o nawozach i innych środkach produkcji, a nie zdają sobie sprawy jak istotne jest badanie zasobności gleby. Rolnicy powinni zrozumieć, że nie osiągną wysokich efektów produkcyjnych stosując drogie nawożenie dolistne i skuteczne środki ochrony roślin, jeśli nie będą znali zasobności swoich gleb. Racjonalne nawożenie jest obecnie koniecznością ekonomiczną. Zmniejszająca się opłacalność upraw i wzrost kosztów, w tym nawozów, powinny skłonić ich do wykonania analiz chemicznych i ustalenia nawożenia w oparciu o uzyskane wyniki.

Zapraszamy do nas!

W Mazowieckim Ośrodku Doradztwa Rolniczego rolnicy mogą skorzystać z pomocy doradców przy pobieraniu prób glebowych i oznaczaniu pH gleby. Na postawie analizy gleby opracowujemy zalecenia nawozowe lub konkretny plan nawożenia uwzględniający gatunek roślin, zasobność gleby, przedplon, skład obornika i potrzeby pokarmowe roślin. Myślę, że wczesna wiosna to dobry okres do zrobienia analizy i ustalenie poziomu nawożenia.

Ceny podstawowych usług w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Warszawie Wesołej wynoszą:

1. Badanie odczynu (pH) zasobności w fosfor, potas i magnez łącznie z potrzebami wapnowania gleby-11,56zł

2. Badanie mikroelementów w glebie :miedź, mangan, cynk i zelazo-30,87zł a razem z borem 46,25zł

3. Badanie azotu mineralnego z poziomu :0-60cm - 24,85zł

4. Badanie azotu mineralnego z poziomu 0-90cm-37,27zł

Marianna Nasternak - Oddział Bielice

OPR.A.D.