Skip to main content
MODR Warszawa:  ul. Czereśniowa 98, 02-456 Warszawa  | ikona 22 571 61 00 

Wszystko o uprawie tymianku

Tymianek, zwany też macierzanką, należy do roślin wieloletnich, wiecznie zielonych, cenionych ze względu na walory smakowe i właściwości lecznicze.

Jest niewielką krzewinką osiągającą wysokość 10-40 cm. Ma pędy płożące, silnie rozgałęzione, drewniejące od dołu, drobne liście i główkowate kwiatostany o kwiatach różowych lub fioletowych, osadzonych na szczytach pędów. Tymianek kwitnie od końca maja do końca czerwca, a nawet dłużej.
Należy do roślin miododajnych, chętnie oblatywanych przez pszczoły. Pochodzi z zachodniej części basenu Morza Śródziemnego. Obecnie rośnie dziko w Maroku, Grecji, Turcji, Włoszech i Hiszpanii.
W Polsce jest stosunkowo dobrze zaaklimatyzowany. Poleca się uprawiać go w południowej i południowo-zachodniej części kraju. Uprawa we wschodniej Polsce bywa zawodna ze względu na przemarzanie.
Stanowisko
Stanowisko przeznaczone pod uprawę powinno być ciepłe i słoneczne, najlepiej o wystawie południowej. Rośliny dobrze rosną na glebach średnio zwięzłych, przepuszczalnych. Nie lubią gleb zakwaszonych i podmokłych. Optymalny odczyn pH to 5,5-6,5. Na glebach kwaśnych, o odczynie niższym niż 5,5, należy przeprowadzić wapnowanie - najlepiej wysiewając wapno węglanowe, a na glebach ubogich w magnez - wapno magnezowe.
Tymianek ma małe wymagania wodne, dlatego dobrze znosi okresowe susze.
Zakładanie plantacji
Tymianek uprawia się wyłącznie z nasion, które równie dobrze kiełkują na świetle, jak i w ciemności. Optymalna temperatura kiełkowania to około 200C. Przed założeniem plantacji na polu dobrze jest zastosować wapno w ilości 1,5 – 3 t/ha. Dobrym przedplonem są rośliny okopowe, rzepak, motylkowe.
Siew nasion bezpośrednio do gruntu: Nasiona wysiewa się w kwietniu lub lipcu-sierpniu, albo późną jesienią, w rzędy co 30-40 cm. Głębokość siewu 0,5 cm. Do obsiania 1 ha potrzeba ok. 3-4 kg nasion. Wschody następują po 10-15 dniach, a przy siewie jesiennym w kwietniu. Wiosenny termin siewu bywa zawodny, ale jest najczęściej praktykowany ze względu na niższe nakłady finansowe i mniejsze nakłady pracy.
Sadzenie z rozsady: Jest uzasadnione przy zaskorupiających się glebach lub małej ilości nasion. Nasiona możemy wysiewać na rozsadniku, w następujących terminach: na przełomie sierpnia i września, w listopadzie, albo na początku kwietnia, w rzędy co 25 cm, bez przykrycia, lekko ugniatając.
Produkując rozsadę pod osłonami nasiona wysiewamy w marcu do wielodoniczek (pozwala to na uzyskanie już w pierwszym roku wysokiego plonu). Rozsadę wysadzamy na miejsce stałe, gdy ma 7-8 cm, w rozstawie 40 x 20 lub 30 x 20 cm.
Termin sadzenia: wczesna wiosna (z letniego siewu z rozsadnika, lub z tunelu), pod koniec czerwca (z siewu późnojesiennego lub wczesnowiosennego).
Nawożenie i pielęgnacja
Nawożenie mineralne: 40-60 kg N/ha, 40-50 kg P2O5/ha, 100-120 kg K2O/ha. Nawozy azotowe dajemy w dwóch dawkach: przed założeniem plantacji i po wschodach/przyjęciu się roślin.
W kolejnych latach: po ruszeniu wegetacji i po pierwszym zbiorze.
Nawozy fosforowe i potasowe - jednorazowo: przed założeniem plantacji, a w kolejnych latach wczesną wiosną.
Do zabiegów pielęgnacyjnych przystępujemy bardzo wcześnie, gdyż rośliny rosną bardzo wolno. Jeszcze przed wschodami spulchniamy glebę. Przerywamy rośliny co 5-6 cm. Jesienią odchwaszczamy i obredlamy (zabezpiecza to przed przemarzaniem). Do odchwaszczania chemicznego można użyć środka Kerb 50WP - opryskiwać po 6 miesiącach wegetacji oraz w listopadzie-grudniu, przed zamarznięciem gleby. Fusilade Forte 150EC stosujemy od fazy 3 liści lub po rozpoczęciu wegetacji - zwalcza w przypadku chwastów 1-liściennych, 1-rocznych do fazy krzewienia.
Choroby i szkodniki
Do najczęściej występujących chorób i szkodników należą:
- choroby zgorzelowe siewek, które mogą występować przed, lub po wschodach. Prowadzą do braku wschodów lub zamierania siewek.
- szara pleśń powodująca brunatnienie liści i pędów, które pokrywają się szarym nalotem. Rośliny zamierają. Największe straty występują przy wilgotnej pogodzie.
- pchełki wygryzające otwory w liścieniach i młodych liściach - rośliny giną.
- skoczki - larwy i osobniki dorosłe wysysają soki, powodując jasne, punktowe przebarwienia liści. Kiedy występują masowo, liście są zniekształcone.
Do zwalczania szkodników w uprawach polecany jest preparat Sherpa 100 EC w stężeniu 0,04%, stosowany z chwilą nalotu szkodników. Na pchełki często wystarczy opryskanie pasów brzeżnych.
Zbiór tymianku
Surowcem jest ziele Herba Thymi. Zbiera się górne części pędów zielnych w pełni kwitnienia, dwukrotnie w sezonie wegetacyjnym. Zbiór najlepiej przeprowadzić w słoneczną i bezdeszczową pogodę, kiedy rośliny są najbardziej aromatyczne i zawierają najwięcej olejków eterycznych.
Na wschodzie Polski - ze względu na możliwość wymarzania - plantacje tymianku zakłada się corocznie. Zbiór przeprowadza się jesienią, najczęściej pod koniec września. W pozostałych częściach Polski zakładane są na 2-3 lata.
W pierwszym roku po założeniu zbiera się ziele w sierpniu z plantacji założonej wiosną. W kolejnych latach surowiec zbiera się dwa, trzy razy. Pierwszy raz przed kwitnieniem, a ostatni nie później niż na początku września. Zbytnie opóźnienie zbioru powoduje wymarzanie roślin zimą.
Pierwszy pokos wykonuje się na wysokość 5 cm, kolejne 10 cm od ziemi (powyżej zdrewniałych pędów).
Po zbiorze rośliny rozkłada się luźno i suszy w miejscach zacienionych i przewiewnych, w temperaturze nie przekraczającej 350C. Mniejsze ilości można suszyć powiązane w pęczki zawieszone na sznurkach. Tymianek schnie dobrze, zachowując zieloną barwę liści. Do celów kulinarnych przygotowuje się tzw. ziele otarte.
Z 2,5 kg świeżej masy tymianku uzyskuje się ok.1 kg suszu. Plon suchego ziela w pierwszym roku: 0,8-1,2 t/ha (w sierpniu), lub 1,5-2,5 t/ha(we wrześniu); kolejne lata 3-4 t/ha.
Zastosowanie
Jako przyprawa tymianek ceniony jest przede wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej. Nadaje potrawom wyrazisty smak i aromat. Dodawany jest do wieprzowiny, baraniny, drobiu, cielęciny, wołowiny, ryb, zup i sosów.
W medycynie ziele tymianku jest komponentem mieszanek ziołowych wspomagających leczenie kaszlu i astmy. Stosowany jest do płukania jamy ustnej i gardła w stanach wywołanych przez bakterie chorobotwórcze oraz jako środek do przemywania w chorobach skóry. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, poprawia trawienie, jest też składnikiem niektórych preparatów przeciwreumatycznych. Poza tym wchodzi w skład past do zębów i płukanek do ust.

Grażyna Michalak
Oddział Bielice

Źródło: Uprawy roślin zielarskich i leczniczych jako zwiększenie konkurencyjności gospodarstw…., materiały szkoleniowe, CDR Radom, 2015.

Przyg. A.D.

  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego

    Dyrektor MODR Warszawa: Sławomir Piotrowski
    Zastępca Dyrektora MODR Warszawa: Adam Tarkowski

    ul. Czereśniowa 98, 02-456
    tel. 22 571 61 00 | fax. 22 571 61 01
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Bielice

    Dyrektor Oddziału: Krzysztof Szumski

    Bielice 19, 96-500 Sochaczew 
    tel. 46 862 00 40 | fax.46 862 00 52
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Ostrołęka

    Dyrektor Oddziału: Bogdan Bagiński

    ul. Targowa 4, 07-410 Ostrołęka,
    tel. 29 760 03 69 - fax. 29 769 49 53
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Płock

    Dyrektor Oddziału: Wojciech Banaszczak

    ul. Zglenickiego 42 D, 09-411 Biała
    tel./fax: 24 269 77 00
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku

    Dyrektor Oddziału: Jarosław Grabowski

    ul. H Sienkiewicza 11, 09-100 Płońsk
    tel: 23 663 07 00, fax: 23 662 99 50
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 700 - 1500

  • MODR Warszawa oddział Radom

    Dyrektor Oddziału: Marcin Kaca

    ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom,
    tel./fax 48 365 02 06 wew. 104
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 730 - 1530

  • MODR Warszawa Oddział Siedlce

    Dyrektor Oddziału: Józef Jan Romańczuk

    ul. Kazimierzowska 21, 08-110 Siedlce
    tel. 25 640 09 11, fax. 25 640 09 12
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

Copyright 2011 - 2024 MODR | Przeglądając stronę, akceptujesz naszą politykę prywatności.