22 571 61 00
Pogoda 
e-usługi
strefa doradcy
Produkcja biopaliw na użytek własny
Dzisiaj, kiedy drastycznie rosną cen oleju napędowego, wielu rolników zastanawia się czy nie lepiej byłoby wyprodukować paliwa z surowców pochodzących z własnego gospodarstwa. Jest to możliwe, lecz zanim podejmiemy produkcję, powinniśmy pokonać trudności biurokratyczne. Poza tym musimy spełnić wymagania dotyczące składów podatkowych.
Tylko w takich składach można produkować biopaliwa stosując się do obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (DzU z 2006 r. nr 169, poz. 1199).
Produkcja biopaliw przez rolników jest ograniczona, a roczny limit wynosi 100 litrów w przeliczeniu na hektar użytków rolnych posiadanych przez rolnika. Został on wyznaczony na podstawie szacunkowego, średniego zużycia paliwa przeznaczanego na produkcję roślinną. Rolnikom zabrania się też odsprzedawania wytworzonego przez siebie paliwa, a jeśli takie nieprawidłowości wykryje kontrola, to Agencja Rynku Rolnego ma obowiązek wykreślenia rolnika z rejestru i wydania mu zakazu produkcji na kolejne trzy lata.
Warunki uruchomienia produkcji
Przede wszystkim jednak rolnicy i przedsiębiorcy planujący produkowanie biopaliw muszą zgromadzić i złożyć odpowiednie dokumenty oraz posiadać odpowiednie do tego obiekty, maszyny i urządzenia. Wszystkie środki techniczne powinny spełniać wymagania przeciwpożarowe, sanitarne, związane z ochroną środowiska oraz wynikające z przepisów podatkowych. Z kolei wytwarzane przez nich biopaliwa muszą spełniać odpowiednie normy, określone ustawą o systemie monitorowania i kontrolowania jakości biopaliw. Wymagane jest też prowadzenie skomplikowanej sprawozdawczości [Lisowski 2007].
Jak wiemy biopaliwa objęte są akcyzą (obecnie jest to symboliczny 1 grosz za litr), dlatego ich produkcja i magazynowanie muszą odbywać się w składzie podatkowym. Zanim przedsiębiorca, czy rolnik, wystąpi o zezwolenie na prowadzenie takiego składu, powinien już go utworzyć – dysponować odpowiednimi maszynami, zbiornikami i ogrodzonym terenem. Obiekt musi spełniać wymagania określone w rozporządzeniu ministra finansów z dnia 1 marca 2004 roku w sprawie szczegółowego prowadzenia składów podatkowych, w tym również wymagania przeciwpożarowe, sanitarne i ochrony środowiska.
Podstawowe obowiązki producenta
Rolnik wytwarzający na własny użytek estry metylowe, lub czysty olej roślinny, musi utworzyć skład, ale nie musi być podatnikiem podatku od towarów i usług. Łatwiej jest mu też uzyskać od właściwego naczelnika urzędu celnego zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Aby je uzyskać, wystarczy że ma swoją siedzibę, lub miejsce zamieszkania, w Polsce oraz zobowiązuje się do zapłaty (na pierwsze pisemne żądanie naczelnika urzędu celnego) kwoty należnej z tytułu akcyzy. Wniosek o uzyskanie zezwolenia składa się w urzędzie celnym, na terenie którego skład będzie prowadzony.
Ustawa o biopaliwach zobowiązuje też rolników do wpisania się do rejestru prowadzonego przez prezesa Agencji Rynku Rolnego. Do rejestru muszą być wpisani także rolnicy nie będący przedsiębiorcami. Istnieją dwa biopaliwowe rejestry prowadzone przez ARR. Rolnicy zamierzający produkować własne paliwo wpisują się do rejestru rolników, a przedsiębiorcy do rejestru wytwórców. Agencja ma 14 dni na wydanie zezwolenia dla rolnika bądź jego odmowę.
Wnioski wraz z wymaganymi dokumentami należy składać do Agencji Rynku Rolnego. Dopiero po spełnieniu tych formalności rolnicy i wytwórcy mogą rozpoczynać produkcję. Dodajmy, że ponadto mają obowiązek informowania Agencji o wszelkich zmianach danych zawartych w rejestrze oraz o zawieszeniu, bądź zakończeniu, działalności. W razie niedopełnienia tego warunku rolnik może zostać wykreślony z rejestru i na nowy wpis czekać dopiero po trzech latach [Lisowski 2007].
Fazy produkcji biopaliw
Podstawowym surowcem do produkcji biopaliw jest rzepak. Pochodzący niego olej wytłacza się zwykle w prasach ślimakowych. Produktem ubocznym są makuchy, które następnie mogą być zagospodarowane jako pasza dla zwierząt, lub przeznaczone na spalanie. W żywieniu zwierząt nie wolno jednak wykorzystywać makuchów zawierających resztki oleju z kwasem erukowym i dlatego w praktyce do produkcji biopaliw wykorzystywane są tylko tzw. odmiany bezerukowe rzepaku. Następnie wytworzony olej zostaje poddany transestryfikacji, w czasie której (w obecności katalizatora) następuje zastąpienie glicerolu innym alkoholem posiadającym tylko jedną grupę wodorotlenową, np. metanolem. Kolejnym etapem produkcji jest sedymentacja, czyli opadanie cięższej fazy glicerynowej i oddzielenie jej od lżejszego biopaliwa.
Uzyskane biopaliwo ma właściwości zbliżone do oleju napędowego i po skontrolowaniu właściwości fizykochemicznych może być od razu wykorzystywane jako paliwo silnikowe w postaci czystej lub w mieszance z olejem napędowym. Należy jednak pamiętać, że wykorzystanie całości biopaliwa rzepakowego jest ograniczone w obniżonych temperaturach. Poniżej -5OC może bowiem dochodzić do zablokowania filtra paliwowego i rozruch silnika staje się niemożliwy. W takich warunkach zalecane jest stosowanie biopaliwa zmieszanego z z olejem napędowym.
Krzysztof Markowski
MODR, TZD Zwoleń
przyg. A.D.
Tylko w takich składach można produkować biopaliwa stosując się do obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (DzU z 2006 r. nr 169, poz. 1199).
Produkcja biopaliw przez rolników jest ograniczona, a roczny limit wynosi 100 litrów w przeliczeniu na hektar użytków rolnych posiadanych przez rolnika. Został on wyznaczony na podstawie szacunkowego, średniego zużycia paliwa przeznaczanego na produkcję roślinną. Rolnikom zabrania się też odsprzedawania wytworzonego przez siebie paliwa, a jeśli takie nieprawidłowości wykryje kontrola, to Agencja Rynku Rolnego ma obowiązek wykreślenia rolnika z rejestru i wydania mu zakazu produkcji na kolejne trzy lata.
Warunki uruchomienia produkcji
Przede wszystkim jednak rolnicy i przedsiębiorcy planujący produkowanie biopaliw muszą zgromadzić i złożyć odpowiednie dokumenty oraz posiadać odpowiednie do tego obiekty, maszyny i urządzenia. Wszystkie środki techniczne powinny spełniać wymagania przeciwpożarowe, sanitarne, związane z ochroną środowiska oraz wynikające z przepisów podatkowych. Z kolei wytwarzane przez nich biopaliwa muszą spełniać odpowiednie normy, określone ustawą o systemie monitorowania i kontrolowania jakości biopaliw. Wymagane jest też prowadzenie skomplikowanej sprawozdawczości [Lisowski 2007].
Jak wiemy biopaliwa objęte są akcyzą (obecnie jest to symboliczny 1 grosz za litr), dlatego ich produkcja i magazynowanie muszą odbywać się w składzie podatkowym. Zanim przedsiębiorca, czy rolnik, wystąpi o zezwolenie na prowadzenie takiego składu, powinien już go utworzyć – dysponować odpowiednimi maszynami, zbiornikami i ogrodzonym terenem. Obiekt musi spełniać wymagania określone w rozporządzeniu ministra finansów z dnia 1 marca 2004 roku w sprawie szczegółowego prowadzenia składów podatkowych, w tym również wymagania przeciwpożarowe, sanitarne i ochrony środowiska.
Podstawowe obowiązki producenta
Rolnik wytwarzający na własny użytek estry metylowe, lub czysty olej roślinny, musi utworzyć skład, ale nie musi być podatnikiem podatku od towarów i usług. Łatwiej jest mu też uzyskać od właściwego naczelnika urzędu celnego zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Aby je uzyskać, wystarczy że ma swoją siedzibę, lub miejsce zamieszkania, w Polsce oraz zobowiązuje się do zapłaty (na pierwsze pisemne żądanie naczelnika urzędu celnego) kwoty należnej z tytułu akcyzy. Wniosek o uzyskanie zezwolenia składa się w urzędzie celnym, na terenie którego skład będzie prowadzony.
Ustawa o biopaliwach zobowiązuje też rolników do wpisania się do rejestru prowadzonego przez prezesa Agencji Rynku Rolnego. Do rejestru muszą być wpisani także rolnicy nie będący przedsiębiorcami. Istnieją dwa biopaliwowe rejestry prowadzone przez ARR. Rolnicy zamierzający produkować własne paliwo wpisują się do rejestru rolników, a przedsiębiorcy do rejestru wytwórców. Agencja ma 14 dni na wydanie zezwolenia dla rolnika bądź jego odmowę.
Wnioski wraz z wymaganymi dokumentami należy składać do Agencji Rynku Rolnego. Dopiero po spełnieniu tych formalności rolnicy i wytwórcy mogą rozpoczynać produkcję. Dodajmy, że ponadto mają obowiązek informowania Agencji o wszelkich zmianach danych zawartych w rejestrze oraz o zawieszeniu, bądź zakończeniu, działalności. W razie niedopełnienia tego warunku rolnik może zostać wykreślony z rejestru i na nowy wpis czekać dopiero po trzech latach [Lisowski 2007].
Fazy produkcji biopaliw
Podstawowym surowcem do produkcji biopaliw jest rzepak. Pochodzący niego olej wytłacza się zwykle w prasach ślimakowych. Produktem ubocznym są makuchy, które następnie mogą być zagospodarowane jako pasza dla zwierząt, lub przeznaczone na spalanie. W żywieniu zwierząt nie wolno jednak wykorzystywać makuchów zawierających resztki oleju z kwasem erukowym i dlatego w praktyce do produkcji biopaliw wykorzystywane są tylko tzw. odmiany bezerukowe rzepaku. Następnie wytworzony olej zostaje poddany transestryfikacji, w czasie której (w obecności katalizatora) następuje zastąpienie glicerolu innym alkoholem posiadającym tylko jedną grupę wodorotlenową, np. metanolem. Kolejnym etapem produkcji jest sedymentacja, czyli opadanie cięższej fazy glicerynowej i oddzielenie jej od lżejszego biopaliwa.
Uzyskane biopaliwo ma właściwości zbliżone do oleju napędowego i po skontrolowaniu właściwości fizykochemicznych może być od razu wykorzystywane jako paliwo silnikowe w postaci czystej lub w mieszance z olejem napędowym. Należy jednak pamiętać, że wykorzystanie całości biopaliwa rzepakowego jest ograniczone w obniżonych temperaturach. Poniżej -5OC może bowiem dochodzić do zablokowania filtra paliwowego i rozruch silnika staje się niemożliwy. W takich warunkach zalecane jest stosowanie biopaliwa zmieszanego z z olejem napędowym.
Krzysztof Markowski
MODR, TZD Zwoleń
przyg. A.D.
