Skip to main content
MODR Warszawa:  ul. Czereśniowa 98, 02-456 Warszawa  | ikona 22 571 61 00 

Stres cieplny u świń

Wysokie temperatury panujące podczas upałów powodują u świń zachwianie termoregulacji. Może to wywołać stres cieplny objawiający się szeregiem zaburzeń stanu ogólnego: podwyższonym ciśnieniem krwi, wzrostem ciepłoty ciała i przyśpieszeniem oddechu. W skrajnych przypadkach stres prowadzi do upadków zwierząt.

Jest on odpowiedzią obronną organizmu na niekorzystny wpływ czynników środowiskowych. Skutkiem oddziaływania czynników stresogennych są pobudzenie nerwowe zwierząt, wzrost ciśnienia krwi i ciepłoty ciała oraz hiperglikemia.
Przekroczenie zdolności adaptacyjnych organizmu - zarówno w zakresie niskich temperatur, jak i wysokich - stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia świń. Spośród wszystkich zwierząt gospodarskich są one najbardziej wrażliwe na działanie wysokich temperatur, gdyż posiadają stosunkowo grubą warstwę podskórną tłuszczu oraz niewielką ilość gruczołów potowych. Decyduje to o ograniczonej zdolności regulacji temperatury ich ciała poprzez usuwanie nadmiaru ciepła na zewnątrz organizmu.
Wpływ temperatury pomieszczeń
Na ilość ciepła wymienianego między organizmem a otoczeniem w istotny sposób wpływa temperatura pomieszczenia, w którym przebywają zwierzęta. Natomiast oddawanie ciepła przez zwierzę odbywa się m. in. na drodze:
- przewodzenia – poprzez kontakt z chłodniejszymi elementami budynku np. podłogą, rusztem, ścianą (świnie leżące na chłodnym i wilgotnym podłożu mogą utracić nawet 10% ciepła),
- parowania – to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed stresem cieplnym, jeśli temperatura powietrza wzrasta powyżej 25oC.
Temperatura odczuwalna przez zwierzęta zależy także od ich wieku. Zbyt niska ma szczególnie niekorzystny wpływ na prosięta. Ze względu na słabo jeszcze wykształcony mechanizm termoregulacji może dochodzić do ich osłabienia, śpiączki, a nawet padnięć. Pozostałe skutki działania niskiej temperatury to spadek przyrostów i wzrost występowania infekcji.
Jak wiadomo w warunkach produkcyjnych świnie utrzymywane są w grupach. Z uwagi na występowanie hierarchii stadnej pobieranie paszy w grupie nie jest jednakowe. Najczęściej jest tak, że zwierzęta najsłabsze zajmują gorsze i zazwyczaj chłodniejsze miejsca w kojcu. Dlatego temperatury w pomieszczeniach powinny być dostosowane do najmłodszej grupy wiekowej.
Z kolei zbyt wysokie temperatury, obok ogólnych objawów związanych z oddziaływaniem czynników stresogennych, powodują m.in. zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, zaburzenia w poruszaniu się, otępienie itp. Wyższe temperatury gorzej znoszą starsze osobniki z wyższą masą ciała. Wysoka temperatura w chlewni powoduje zmniejszenie apetytu, pogarsza kondycję zwierząt i obniża przyrosty dzienne wydłużając okres tuczu.
Optymalna temperatura, w jakiej powinny być utrzymywane poszczególne grupy wiekowe świń, powinny wynosić odpowiednio: dla nowonarodzonych prosiąt 32-36oC, dla starszych 17-24oC, a dla tuczników 12-24oC.
Wilgotność a temperatura
Obok temperatury ważnymi elementami, które należy brać pod uwagę w hodowli, są wilgotność i ruch powietrza. W pomieszczeniach dla trzody chlewnej wilgotność powinna wynosić 65-75%. Zbyt wysoka zawartość pary wodnej będzie ochładzała powietrze w niskich temperaturach, a ogrzewała w podwyższonych. Znaczny wzrost wilgotności może powodować wzrost zużycia paszy oraz spadek przyrostów. Z kolei zbyt niska zawartość pary wodnej w powietrzu obniża strawność paszy.
Wilgotność ma także wpływ na stopień zapylenia powietrza oraz obecność drobnoustrojów w chlewni.
Rola właściwej wentylacji
Wysoki ruch powietrza przy niskich temperaturach zwiększa ochładzanie zwierząt, co wymaga dodatkowej produkcji ciepła, a przez to dalszego pobierania przez nie paszy. Natomiast latem wzmożony ruch powietrza jest czynnikiem korzystnym, stymulującym ochładzanie. Ogólnie rzecz biorąc w budynkach dla trzody chlewnej prędkość ruchu powietrza nie powinna przekraczać latem 0,3 m/s.
W nowoczesnych chlewniach coraz częściej instaluje się specjalne systemy ochładzania zwierząt - kropelkowy i natryskowy (zraszanie). Woda parująca z powierzchni ciała obniża temperaturę dając zwierzętom uczucie chłodu. Dostępne na rynku urządzenia do zraszania, lub zamgławiania, pozwalają obniżyć temperaturę powietrza w pomieszczeniu nawet o 5-8oC.
Dużą rolę odgrywa zagęszczenie zwierząt w budynku. Nadmierna koncentracja świń utrudnia im proces wydalania ciepła z organizmu.
Wpływ dobrego żywienia
Obok zapewnienia w budynku inwentarskim optymalnych warunków mikroklimatycznych dla świń, należy zwrócić uwagę na ich prawidłowe żywienie. Latem wskazane jest ograniczenie udziału pasz zawierających dużą ilość włókna, ponieważ podczas ich trawienia wydziela się duża ilość ciepła.
W celu zmniejszenia negatywnego wpływu wysokich temperatur oraz podwyższenia odporności zwierząt zaleca się wprowadzanie dla knurów i loch suplementacji witaminy C. Korzystnie wpływają także dodatki paszowe zawierające antyoksydanty (witaminy A, E i mikroelementy: Na, K, Mg).
Zalecane jest częste karmienie świń małymi porcjami w chłodniejszych porach dnia. Bezwzględnie pamiętać należy również, że w okresie upałów ich zapotrzebowanie na wodę wzrasta nawet trzykrotnie. Woda działa w organizmie jak system chłodzenia i jest w stanie obniżyć temperaturę ciała nawet o 0,5oC. Dlatego należy zadbać o to, aby zwierzęta miały do niej nieograniczony dostęp.
Zapewnienie świniom komfortu termicznego poprzez optymalizację warunków zoohigienicznych, mikroklimatycznych i żywieniowych oraz ograniczenie występowania stresu cieplnego daje możliwość podwyższenia wskaźników produkcyjnych w ich chowie.
Małgorzata Lisiecka, Oddział Siedlce
Przyg. A.D.

 

  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego

    Dyrektor MODR Warszawa: Sławomir Piotrowski
    Zastępca Dyrektora MODR Warszawa: Adam Tarkowski

    ul. Czereśniowa 98, 02-456
    tel. 22 571 61 00 | fax. 22 571 61 01
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Bielice

    Dyrektor Oddziału: Krzysztof Szumski

    Bielice 19, 96-500 Sochaczew 
    tel. 46 862 00 40 | fax.46 862 00 52
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Ostrołęka

    Dyrektor Oddziału: Bogdan Bagiński

    ul. Targowa 4, 07-410 Ostrołęka,
    tel. 29 760 03 69 - fax. 29 769 49 53
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Płock

    Dyrektor Oddziału: Wojciech Banaszczak

    ul. Zglenickiego 42 D, 09-411 Biała
    tel./fax: 24 269 77 00
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku

    Dyrektor Oddziału: Jarosław Grabowski

    ul. H Sienkiewicza 11, 09-100 Płońsk
    tel: 23 663 07 00, fax: 23 662 99 50
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 700 - 1500

  • MODR Warszawa oddział Radom

    Dyrektor Oddziału: Marcin Kaca

    ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom,
    tel./fax 48 365 02 06 wew. 104
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 730 - 1530

  • MODR Warszawa Oddział Siedlce

    Dyrektor Oddziału: Józef Jan Romańczuk

    ul. Kazimierzowska 21, 08-110 Siedlce
    tel. 25 640 09 11, fax. 25 640 09 12
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

Copyright 2011 - 2024 MODR | Przeglądając stronę, akceptujesz naszą politykę prywatności.