BioEnergy Farm – relacja ze szkoleń.

Projekt  BioEnergy Farm realizowany jest w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy. Powstał w odpowiedzi na konieczność zwiększania udziału energii odnawialnej w rynku unijnym, by osiągnąć cel 20% w 2020 roku. W projekcie uczestniczy sześć państw UE (Polska, Belgia, Estonia, Holandia, Niemcy i Włochy). W Polsce realizowany jest przez Narodową Agencję Poszanowania Energii S.A. we współpracy z  Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Gdańsku (6 osób) i Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Warszawie - 2 osoby tj. pani Marta Samoraj z oddziału Poświętne i pan Waldemar Witek z oddziału Radom.

Pierwsze szkolenie odbyło się w dniach 23-25 maj br.  w Instytucie IER Uniwersytetu w Stuttgarcie (Niemcy). Pierwszy i drugi dzień to zajęcia teoretyczne, tematy m.in. z zakresu technologii biogazu, technologii fermentacji, instalacji biogazowych, produkcja gazu z odpadów i z upraw energetycznych, gospodarowanie ekologicznym nawozem pofermentacyjnym, analiza opłacalności.

Trzeci dzień: zwiedzanie przykładowych biogazowi i omówienie ich technologii.

Pierwsza znajdowała się w miejscowości Mulhacker przy granicy z Francją. Na obrzeżach miasta funkcjonuje zakład fermentacji dwustopniowej. Łączna ilość produkowanego biogazu wynosi 1000m3/1godz.,z czego w fermentatorze poziomym wytwarza się 40% produkcji, a w cylindrycznym 60% produkcji. Gaz  z obu instalacji jest mieszany, produkt zawiera 52% biometanu, i po uzdatnieniu (usuwa się siarkowodór, dwutlenek węgla oraz dodaje się w ilości 0,5-3% propan) jest wtłaczany pod ciśnieniem 7 barów do miejskiej sieci gazowej. Surowcem wsadowym jest kiszonka z traw, kiszonka z kukurydzy i kiszonka z ziaren kukurydzy oraz 1-2% odchodów z produkcji zwierzęcej. Trawy zbierane są z powierzchni 150ha, a kukurydza z 550ha.Na dobę zużywa się 10 ton substratu.

Drugi zakład produkcji biogazu w Ostfildren jest własnością rolnika Reinera Gehrunda i usytuowany jest w jego gospodarstwie. Rolnik prowadził hodowlę bydła oraz trzody chlewnej żywionej odpadami z restauracji i stołówek. W chwili, gdy przepisy UE zakazały karmienia zwierząt w/w odpadami, rolnik podjął decyzję o produkcji biogazu z odpadów restauracyjnych oraz kiszonki z kukurydzy i traw. Biogaz produkowany jest w technologii Weltec Biopower Gmbh. Z  biogazu przy pomocy dwóch agregatów o mocy 110kW każdy produkuje „zieloną energię”. Do każdego kWh rolnik otrzymuje dopłatę 10 euro centów. Roczne zużycie biomasy wynosi 2500 ton, w tym 50% to odpady restauracyjne.

Trzeci zakład ,który obejrzeliśmy był własnością firmy Leinfelden-Echterdingen Gmbh, który produkuje biogaz  w unikatowej technologii - suchej destylacji BAL. Zgazowaniu poddaje się biomasę powyżej 30% suchej masy. Produkcja odbywa się w pięciu szczelnych komorach fermentacyjnych w których na pryzmę biomasy wtryskuje się płyn zawierający odpowiednio dobrane szczepy bakterii. Substratami w procesie suchej destylacji są: kiszonka z kukurydzy, kiszonka z traw, trawa z niedaleko położonego lotniska w Stuttgarcie, poplony oraz obornik koński. Wytwarza się tu energię  tzw. kogeneracyjną, tj. produkuje się energię elektryczną, sprzedawaną do sieci energetycznej, i energię cieplną, dostarczaną do sieci ciepłowniczej miasta  Leinfelden-Echterdingen, również z dopłatą. Rocznie zużywa się ok. 7000 ton substratów, których dostarczaniem zajmuje się 10 rolników, a 2 osoby nadzorują pracę biogazowi.W dniach 18-20 lipca br. w Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, Oddział w Strzelinie odbył się I cykl szkolenia krajowego  realizowanego w ramach projektu BioEnergy Farm.Dwa dni to szkolenie stacjonarne poświęcone tematyce biogazowej - uwarunkowania i korzyści wynikające z  inwestowania w biogazownie, uprawa roślin na cele energetyczne, oraz wykład na temat technologii i techniki spalania biomasy, finansowania Odnawialnych Źródeł Energii, technologie wykorzystania biogazu. Wykłady prowadzili pani Marta Samoraj z MODR Warszawa oraz panowie Andrzej Wiszniewski i  Marek Amrozy z Narodowej Agencji Poszanowania Energii.

Trzeciego dnia było zwiedzanie i omawianie funkcjonowania nowo powstałej biogazowni w Grzmiącej (woj. zachodniopomorskie). Wartość inwestycji wyniosła blisko 20 mln zł, połowa tej kwoty pochodziła z Programu Infrastruktura i Środowisko 2007-2013, budowa trwała 7 miesięcy. Zainstalowana moc to 1,6 MW, energia elektryczna sprzedawana jest do zakładu energetycznego a energia cieplna będzie sprzedawana i  wykorzystywana do ogrzewania obiektów użyteczności publicznej – szkoły, hali sportowej, ośrodka zdrowia oraz osiedli mieszkaniowych. Obecnie budowany jest ciepłociąg. Do produkcji biogazu używane są produkty rolnicze w tym:  kiszonka z kukurydzy i kiszonka z traw - ok. 80% oraz 20% - gnojowica .Osad pofermentacyjny odbierają rolnicy dostarczający substraty do biogazowni.

II cykl szkolenia krajowego odbył się 25-26 sierpnia br. w Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Poświętnym. Podsumowania dotychczasowych szkoleń dokonał pan Marek Amrozy z Narodowej Agencji Poszanowania Energii. Pierwszy dzień poświecony był omówieniu i testowaniu programu komputerowego - kalkulatora biogazowni rolniczych,  który został zaprezentowany przez pana Hansa Daminka z CCS (Holandia). Program komputerowy analizuje wyniki finansowe dla 4 przypadków, a mianowicie:

- produkcja energii elektrycznej

- produkcja energii elektrycznej i energii cieplnej, tzw. kogeneracja

- biometan (zatłaczanie do sieci gazociągu)

- biometan z dostawą ciepła (przesyłanie biometanu do miejsca spalania i wtłoczenia ciepła do sieci miejskiej)

Program umożliwia oszacowanie kosztów inwestycji, rocznego zysku i prostego czasu zwrotu inwestycji.

Drugi dzień poświęcony był omówieniu i testowaniu programu komputerowego – kalkulatora efektywności spalania drewna. Program analizuje wyniki finansowe porównując instalacje ze spalaniem drewna do kotła referencyjnego (może to być kocioł gazowy, olejowy).

II szkolenie zagraniczne odbyło się w Belgii w dn. 18-21 września 2011r. w miejscowości Kortrijk. Pierwszego dnia omawiany był kalkulator biogazowni rolniczych i kalkulator spalania drewna – CCS. Drugiego dnia omawiano aspekty technologiczne, techniczne i kosztowe dotyczące spalania biomasy oraz wykorzystanie osadu pofermentacyjnego z biogazowni.

Trzeci dzień – wyjazd studyjny.

Biogazownia na odpady organiczne: GreenWatt Nijvel

Gospodarstwo o powierzchni 120 ha specjalizuje się w produkcji cykorii.

Cykoria jest uprawiana przez pierwszy rok pod ziemią a później w pomieszczeniach bez dostępu światła słonecznego, aby zapobiec zielenieniu i rozchylaniu się liści. Belgijska cykoria jest uprawiana do celów spożywczych tak, że odcina się liście rośliny a łodygę i korzeń pozostawia w ciemnym miejscu. Nowy pączek rozwija się bez światła, przez co jest biały i pozbawiony goryczy, jaką mają liście wystawione na światło słoneczne. Pączek oddziela się od korzenia i łodygi i uprawia dalej w kulturze wodnej.

Codziennie około 25 ton cykorii jest zbierane, oczyszczane i pakowane do transportu. Przy uprawie i zbieraniu cykorii powstaje dużo odpadów organicznych - około 16 ton. Przy takiej ilości odpadów można uzyskać moc po spaleniu w zespole kogeneracyjnym (produkcja prądu i ciepła) 425MWhe (wykorzystywana w gospodarstwie) i 500MWht (ciepło jest wykorzystane przez pobliską drukarnię).

Technologia wytwarzania biogazu Hayfad polega na biometanizacji bez udziału gnojowicy, masa odpadowa jest zaszczepiana odpowiednią florą bakteryjną.

Masa pofermentacyjna: 2 tony dobrej jakości nawozu dziennie (rozwożone jest na pola)

Woda: 14m³ wody dziennie (jest oczyszczona i ponownie użyta na miejscu)

Instalacjia do spalania drewna na plantacji kwiatów w Wervik

Instalacja grzewcza o mocy 100kW wykorzystuje do opalania zrębki z własnej plantacji zagajnika o krótkiej rotacji SRC i z pielęgnacji terenów zielonych. Roczne zapotrzebowanie to 30 ton suchych zrębków, to jest równoważność zużycia 10 000 l oleju opałowego. Powierzchnia tuneli do produkcji kwiatów wynosi 2000 m2. Koszt inwestycji to 28 253 euro z czego 30% pokrywa dofinansowanie.

Zagajniki o krótkiej rotacji - topola

Plantacja założona w 2009 roku o powierzchni 1 ha, głównie dla prowadzenia badań różnych odmian, które najlepiej plonują w Belgii.

Zapraszamy na stronę projektu www.bioenergyfarm.pl oraz www.nape.pl

Marta Samoraj  MODR Warszawa  o/Płońsk

Agata Sosińska  MODR Warszawa  o/Płońsk

Waldemar Witek MODR Warszawa o/Radom