Konferencja online dotycząca gospodarki pasiecznej

8 grudnia br. odbyła się  konferencja online poświęcona gospodarce pasiecznej pn. „Innowacyjne praktyki rolnicze – przykłady innowacyjnych rozwiązań”. Pszczelarstwo doceniane we wszystkich krajach UE, charakteryzuje różnorodność metod produkcji, produktów oraz metod pszczelarskich.

Konferencja otwarta przez Sławomira Piotrowskiego – dyrektora Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.

Temat oraz rodzaje Interwencji pszczelarskich w ramach Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027 pomocy przybliżył Jacek Parszewski z Departamentu Rynków Rolnych i Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju:

• Wspieranie podnoszenia poziomu wiedzy pszczelarskiej (I.6.1)

Dofinansowanie skierowane jest do organizacji pszczelarskich oraz jednostek doradztwa rolniczego. Wsparcie obejmuje organizację szkoleń dotyczących m.in. prowadzenia gospodarki pasiecznej, chorób pszczół, pożytków i produktów pszczelich. Koszty kwalifikowalne zostały w tym przypadku szczegółowo określone, a refundacji podlegać może nawet 100 proc. poniesionych wydatków.

• Inwestycje, wspieranie modernizacji gospodarstw pasiecznych (I.6.2)

Wnioski o przyznanie pomocy mogą składać indywidualni pszczelarze oraz – w ich imieniu – organizacje pszczelarskie. Wsparciem finansowym objęty jest zakup nowego sprzętu pszczelarskiego, maszyn i urządzeń wykorzystywanych na potrzeby gospodarki pasiecznej, np. miodarek, odstojników oraz uli lub ich elementów. Podobnie jak to było wiosną, refundacja wynosi do 60 proc. kosztów netto. Maksymalna wysokość pomocy przekazanej beneficjentowi to 100 zł w przeliczeniu na jeden posiadany pień pszczeli, a dofinansowanie na jednego hodowcę nie może przekroczyć 15 000 zł.

• Wspieranie walki z warrozą produktami leczniczymi (I.6.3)

O to wsparcie na rzecz hodowców pszczół mogą się starać wyłącznie organizacje pszczelarskie. Przeznaczenie pieniędzy to zakup warrozobójczych produktów leczniczych – nie tylko weterynaryjnych, lecz także tych zawierających substancje czynne dopuszczone do stosowania w gospodarstwach ekologicznych. W tym przypadku zwrotowi podlega do 90 proc. kosztów netto zakupu lekarstw.

• Ułatwienie prowadzenia gospodarki wędrownej (I.6.4)

Wnioski o przyznanie pomocy w ramach tej interwencji mogą składać wyłącznie indywidualni pszczelarze. Realizowane z dofinansowaniem operacje muszą dotyczyć zakupu nowego sprzętu, maszyn i urządzeń wykorzystywanych na potrzeby gospodarki wędrownej, m.in. wag pasiecznych czy przyczep do przewozu uli. Pomoc jest przyznawana w formie refundacji do 60 proc. kosztów netto. Natomiast limit wsparcia ustala się na podstawie wielkości gospodarstwa pszczelarskiego. 150 zł na jeden posiadany pień pszczeli otrzyma hodowca, który ma ich od 25 do 149. Tych pszczelarzy, którzy mają co najmniej 150 pni, obowiązuje stawka w wysokości 200 zł. Jednak w sumie nie mogą oni otrzymać więcej niż 40 tys. zł.

• Pomoc na odbudowę i poprawę wartości użytkowej pszczół (I.6.5)

O dofinansowanie mogą się ubiegać, w imieniu pszczelarzy, zrzeszające ich organizacje. Wsparciem objęty jest zakup: matek pszczelich z linii hodowlanych, dla których prowadzone są księgi lub rejestry; odkładów lub pakietów pszczelich z matkami pochodzącymi z linii hodowlanych; a także odkładów lub pakietów pszczelich od producentów, którzy uzyskali rekomendację związków lub zrzeszeń pszczelarzy. Jeśli chodzi o tę interwencję, refundacji podlega do 70 proc. kosztów netto, a maksymalna kwota pomocy dla beneficjenta to 10 000 zł.

• Wsparcie naukowo-badawcze (I.6.6)

Wnioski o przyznanie tej pomocy mogą składać jednostki naukowo-badawcze zajmujące się tematyką pszczelarską.  Dofinansowanie obejmuje prace poświęcone zdrowiu pszczół, jakości produktów pszczelich i innowacjom w gospodarce pasiecznej. Pomoc jest udzielana do wysokości limitu, który nie może przekroczyć 80 000 zł dla pojedynczego beneficjenta w danym roku pszczelarskim i jest przyznawana w formie refundacji do 100 proc. kosztów netto.

• Wspieranie badania jakości handlowej miodu oraz identyfikacja miodów odmianowych (I.6.7)

Beneficjentami tej pomocy mogą być wyłącznie indywidualni pszczelarze, a wsparcie przeznaczone jest na zakup analiz fizyko-chemicznych miodu lub analizy pyłkowej miodu. Jeśli chodzi o liczby i kwoty, to refundacji podlega do 90 proc. kosztów, a limit to 10 tys. zł.

Wykład: „Badania naukowe mające aplikacyjne zastosowanie w pszczelarstwie” poprowadził dr hab. Grzegorz Borsuk z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Przybliżył w nim sposoby walki z chorobami i szkodnikami pszczół ze szczególnym uwzględnieniem warrozy, zgnilca amerykańskiego, nosemy pszczół i motylicy pszczół oraz metody ich zapobiegania. Omówiona została również terapia fagowa (fagoterapia) jako metoda leczenia zakażeń bakteryjnych wykorzystująca unikalne właściwości bakteriofagów. Dr hab. Borsuk przedstawił projekt SMARTBEES koncentrujący się na identyfikacji, reprodukcji/hodowli oraz propagowaniu i rozprowadzaniu wśród pszczelarzy pszczół lokalnych populacji wykazujących cechy odporności na pasożyta V.destructor. Pszczelarz jest odpowiedzialny za prowadzenie własnej pasieki testowej, realizację testów oceny i produkcję matek do oceny. Proces zbierania danych i ich weryfikacji od zaangażowanych pszczelarzy i organizacji jest realizowany przez kierowników projektu. Oprócz tego lokalne organizacje pszczelarskie biorące udział w projekcie są odpowiedzialne za dystrybucję matek pszczelich wśród pasiek testowych. Wybór matek jest koordynowany przez kierownika programu, który jest odpowiedzialny za ocenę i szacowanie wartości hodowlanej badanych matek pszczelich. Kierownik jest także odpowiedzialny za opracowanie rozszerzonych programów oceny testowanych cech i ich upowszechnianie głównie w formie szkoleń dla zaangażowanych pszczelarzy i ekspertów.

W wykładzie „Pasieka na pazie kontrolowanych warunków i regulowanego mikroklimatu w ulu oraz kształtowanej produkcji pożytków” – dr hab. Zbigniew Kołtowski, prof. IO z Instytutu Ogrodnictwa PIB, omawiał operację realizowaną w ramach Europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa, która jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich PROW 2014-2020. Jej przedmiotem jest produkcja miodu o podwyższonej jakości, bez użycia substancji aktywnych do zwalczania warrozy, poprzez stworzenie odpowiednich warunków dobrostanu dla pszczół i upraw miododajnych oraz zapewnienie użytków i warunków glebowych dla uzyskania walorów pro-zdrowotnych i dobrej klasy cenowej.

Oprócz zapewnienia dobrostanu pszczół, dzięki swojej nowatorskiej konstrukcji i technologii oraz wysokiej efektywności energetycznej, innowacyjne mini-pasieki będą przystosowane do jednoosobowej obsługi nie wymagającej znacznego wysiłku fizycznego. W doświadczeniach ulach  zastosowano innowacyjny sposób izolacji cieplnej uli z wykorzystaniem ilastego minerału – wermikulitu. Poza analizą wemikulitu jako materiału izolacyjnego, również badana jest jego skuteczność jako nośnika do podania kwasu szczawiowego przeciwko warrozie. Ule wykorzystane w doświadczeniu posiadały innowacyjną konstrukcję, z kontrolowanymi warunkami i automatyczną regulacją miniklimatu. Według założeń projektu, konstrukcja uli pozwoli bez użycia środków chemicznych na znaczne ograniczenie, a nawet zwalczenie warrozy – jednej z najgroźniejszych chorób pasożytniczych pszczół.

Dr hab. inż Krystian Marszałek z Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego PIB wygłosił wykład „Innowacyjny system ochrony rodzin pszczelich przed drobnoustrojami”.

Dotyczył on chorób pszczół wywoływanych przez bakterie, pierwotniaki, wirusy, grzyby, roztocze i owady. Często rodzina pszczela jest atakowana przez kilka czynników chorobotwórczych jednocześnie. Wystąpienie jednej choroby prowadzi do słabnięcia rodziny, przez co staje się ona podatna na zakażenie innymi patogenami. Przedstawił również dostępne na rynku środki lecznicze i ich zastosowanie. Została również zaprezentowana Spółka Bee Natural założona przez Krystiana i Piotra Marszałków. Pomysł na rozwiązanie problemu chorób pszczół wziął się z własnych potrzeb założycieli spółki i chęci uniknięcia stosowania środków chemicznych w celu zapobiegania chorobom pszczół lub ich leczeniu. Początkowo powstała koncepcja, która bazowała na wykorzystaniu światła typu UV-C do inaktywacji drobnoustrojów. Opracowano urządzenie, które w sposób skuteczny jest w stanie inaktywować drobnoustroje w tak liczebnej masie organizmów żywych. Bee Safer, składa się z dwóch elementów: dedykowanej nakładki na wlot do ula, przez którą każda pszczoła musi przejść chcąc dostać się do wnętrza ula oraz ramki, którą pszczelarz może aplikować do ula w czasie wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych. Urządzenie może być zasilane z sieci, wspomagane panelami fotowoltaicznymi w przypadku pasiek wędrownych.

Celem operacji jest poszerzanie współpracy i wymiany wiedzy pomiędzy partnerami systemu Wiedzy i Innowacji w Rolnictwie (AKIS), w szczególności pomiędzy doradztwem a praktyką rolniczą w województwie mazowieckim.

Konferencja zrealizowana w ramach operacji pn. „Innowacyjne praktyki rolnicze – przykłady innowacyjnych rozwiązań” wpisanej do Planu Operacyjnego KSOW na lata 2022-2023 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Tekst: Aleksandra Samoraj