Działanie rolnośrodowisko-klimatyczne

WYMOGI WSPÓLNE DLA WARIANTÓW „ORNITOLOGICZNYCH”

• nie stosuje się: komunalnych osadów ściekowych, podsiewu oraz mechanicznego niszczenia struktury gleby, w tym bronowania i przeorywania;
• nie stosuje się środków ochrony roślin, z wyłączeniem selektywnego i miejscowego niszczenia niepożądanych gatunków roślin określonych w metodyce sporządzania dokumentacji przyrodniczej, w szczególności inwazyjnych, z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych);
• nie tworzy się nowych urządzeń melioracji wodnych oraz nie rozbudowuje, nie przebudowuje i nie odtwarza istniejących urządzeń melioracji wodnych, chyba że takie działania:

1. wynikają planu ochrony albo planu zadań ochronnych ustanowionych dla danego obszaru Natura 2000, o których mowa w przepisach o ochronie przyrody, lub
2. dotyczą dostosowania tych urządzeń do potrzeb związanych z utrzymaniem lub poprawą warunków siedliskowych gatunków lub siedlisk, jeżeli takie działania nie wpłyną na obniżenie poziomu wód gruntowych w okresie lęgowym ptaków i zostaną dopuszczone, szczegółowo określone i uzasadnione przez eksperta przyrodniczego;

• nie składuje się biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu (położonych na działkach zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej);
• w przypadku występowania gatunków niepożądanych określonych w metodyce sporządzania dokumentacji przyrodniczej wymogi poszczególnych wariantów dotyczące: terminów i częstotliwości koszenia, obowiązku pozostawiana części działki rolnej lub działki przyrodniczej nieskoszonej oraz terminów i intensywności wypasu mogą być zmienione przez eksperta przyrodniczego w zakresie określonym w tej metodyce, jeżeli ekspert przyrodniczy dopuści i uzasadni taką zmianę

Rycyk jest najbardziej efektownie ubarwionym gatunkiem z tej grupy ptaków. Cechą charakterystyczną rycyka jest długi, prosty dziób. Rdzawa głowa i pierś odcinają się od jasnego brzucha. W pełnej krasie pokazuje się w trakcie lotu. Białe szerokie pasy biegnące przez środek skrzydła kontrastują z ciemnym ubarwieniem pozostałej części, a biały kuper z czarnym końcem ogona. W locie tokowym wydaje melodyjne, wysokie pokrzykiwania, które mogą być słyszalne z odległości kilometra. Dzięki temu jego obecność w siedlisku jest łatwa do stwierdzenia przez obserwatora. Rycyk jest ptakiem towarzyskim. Najchętniej gniazduje w grupach od kilku do kilkunastu par, nierzadko w sąsiedztwie innych gatunków takich jak czajka czy krwawodziób. Gniazdo to płytkie zagłębienie w gruncie. Gnieździ  się  na  rozległych,  podmokłych  łąkach  kośnych i pastwiskach w dolinach rzek. Stanowiska lęgowe z reguły są zalewane zimą lub wczesną wiosną, a późną wiosną charakteryzują się wciąż wysokim poziomem wody gruntowej. Wycofuje się z łąk nie koszonych regularnie, zarastających zwartą, wysoką roślinnością zielną. Liczebność rycyka szacowana jest w kraju na ok. 2000 par lęgowych. Główne zagrożenia dla rycyka to obniżenie poziomu wód gruntowych w obrębie łąk i pastwisk, zasypywanie podmokłych obniżeń terenu, utrata siedlisk lęgowych w wyniku zaniechania koszenia łąk, szybkie ich zarastanie przez wysoką roślinność zielną, trzcinę i krzewy bądź zwiększenie intensywności użytkowania łąk (przyspieszenie terminu pierwszego pokosu, liczne zabiegi agrotechniczne).

Krwawodziób jest nieco mniejszy od rycyka. Uwagę zwracają długie czerwone nogi i czerwono-czarny dziób. Upierzenie mało efektowne - szarobrunatne z ciemnym, nieregularnym wzorem z wierzchu. Brzuch i pierś białawe, gęsto kreskowane. W locie zwraca uwagę biały pas na tylnej krawędzi skrzydeł i charakterystyczny biały klin na plecach kontrastujący z ciemnymi partiami upierzenia. W obrębie siedlisk lęgowych odzywa się bardzo często i głośno fletowymi gwizdami, przez co jego obecność jest łatwa do stwierdzenia. Gniazdo zakłada na ziemi, chętnie w towarzystwie innych przedstawicieli swojego gatunku lub czajek i rycyków. Na miejsca lęgowe wybiera wilgotne, zalewowe łąki kośne i pastwiskami w dolinach rzek niżowych, zasiedla również łąki na obrzeżach jezior i stawów. Do umiejscowienia gniazda, jak i przy wodzeniu piskląt preferuje miejsca zarośnięte z wyraźnie wyższą roślinnością niż występująca na tych samych stanowiskach czajka. Unika fragmentów przylegających do ściany lasu, pojedynczych drzew i zadrzewień. Liczebność krwawodzioba w kraju szacowana jest na 1 000–1 500 par lęgowych. Główne zagrożenia dla krajowej populacji krwawodzioba to obniżenie poziomu wód gruntowych w obrębie łąk i pastwisk, zasypywanie podmokłych obniżeń terenu, utrata siedlisk lęgowych w wyniku zaniechania wykaszania łąk w dolinach rzek, szybkie ich zarastania przez wysoką roślinność zielną, trzcinę i krzewy oraz zwiększenie intensywności użytkowania kośnego łąk (przyspieszenie terminu pierwszego pokosu, liczne zabiegi agrotechniczne).

Kszyk jest ptakiem wielkości szpaka. Zwraca uwagę bardzo długim dziobem i krótkimi nogami. Prowadzi dosyć skryty tryb życia, przebywając zwykle na ziemi pod osłoną roślinności. W upierzeniu dominują czarno-brązowo-szare barwy, układające się na poszczególnych piórach w skomplikowane wzory. Charakterystyczną cechą kszyka jest głos godowy i sposób jego powstawania.  Samiec wzlatuje wysoko ponad siedliskiem lęgowym, po czym gwałtownie pikuje w dół rozkładając wachlarzowato sterówki. Opór powietrza wprawia  je w wibracje, więc wydają charakterystyczny dźwięk przypominający „beczenie”. Te powietrzne akrobacje zwykle wykonuje wcześnie rano lub wieczorem po zachodzie słońca. Łatwo więc w tym czasie wykryć jego obecność. Gniazdo to zagłębienie na ziemi ukryte pod osłoną wyższej roślinności. Osiedla się na torfowiskach, łąkach zalewowych w dolinach rzek, turzycowiskach, trzcinowiskach przy stawach i jeziorach, śródpolnych i śródleśnych bagnach. W przeciwieństwie do pozostałych gatunków z tej grupy toleruje także tereny luźno zakrzewione  lub  zadrzewione. Kluczowym elementem siedliska kszyka jest obecność płytkiej wody stagnującej w obniżeniach terenu. Liczebność kszyka w kraju szacowana jest na 33 000–71 000 par lęgowych. Na spadek liczebności kszyka ma znaczący wpływ osuszanie obszarów podmokłych w krajobrazie rolniczym, utrata siedlisk lęgowych w wyniku zaniechania wykaszania łąk w dolinach rzek, szybkie ich zarastania przez wysoką roślinność zielną, trzcinę i krzewy oraz zwiększenie intensywności użytkowania kośnego łąk (przyspieszenie terminu pierwszego pokosu, liczne zabiegi agrotechniczne).

Czajka jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych ptaków związanych z krajobrazem rolniczym. Kontrastujące czarno-białe upierzenie i długi czubek na głowie to jej cechy charakterystyczne. Po przylocie na tereny lęgowe, samce rozpoczynają widowiskowe loty tokowe. Raz wznoszą się wysoko, raz latają tuż przy ziemi, kręcą beczki i koziołkują. W trakcie tych popisów nieustannie nawołują głosem przypominającym rozstrojone CB radio. Gnieździ się na terenach otwartych, porośniętych niską roślinnością, w pobliżu płytkiej wody. Podstawowym siedliskiem lęgowym są podmokłe łąki i pastwiska. Preferuje rozległe pastwiska z niską roślinnością. Samo gniazdo to płytki dołek w ziemi. Liczebność czajki w kraju szacowana jest na 73 000–105 000 par lęgowych. Główne zagrożenia dla krajowej populacji czajki to obniżenie poziomu wód gruntowych w obrębie łąk i pastwisk, zasypywanie podmokłych obniżeń terenu, utrata siedlisk lęgowych w wyniku zaniechania wykaszania łąk w dolinach rzek, szybkie ich zarastania przez wysoką roślinność zielną, trzcinę i krzewy oraz zwiększenie intensywności użytkowania kośnego łąk (przyspieszenie terminu pierwszego pokosu, liczne zabiegi agrotechniczne).

TYP UŻYTKOWANIA:

• kośny,
• kośno-pastwiskowy,
• pastwiskowy lub naprzemienny

WYMOGI OBOWIĄZKOWE DLA WSZYSTKICH TYPÓW UŻYTKOWANIA:

• nie wałuje się, nie włókuje się i nie stosuje gnojowicy w terminie od dnia 1 marca do dnia 1 sierpnia,
• dopuszcza się wapnowanie,
• dopuszcza się ograniczone nawożenie azotem (do 60 kg/ha/rok) – w przypadku użytkowania kośnego, z wyłączeniem obszarów nawożonych przez namuły rzeczne,
• nie stosuje się zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych innych niż wałowanie, włókowanie i rozlewanie gnojowicy w terminie od dnia 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu lub do dnia 15 czerwca w przypadku użytkowania pastwiskowego

WYMOGI PRZY UŻYTKOWANIU KOŚNYM I KOŚNO-PASTWISKOWYM

WYMOGI PRZY UŻYTKOWANIU PASTWISKOWYM

Dubelt na pierwszy rzut oka wyglądem i sylwetką przypomina kszyka, lecz jest od niego większy. Jego upierzenie jest płowobrązowe, upstrzone ciemniejszymi i białymi cętkami oraz prążkami. Dubelt jest jednym z najbardziej zagrożonych ptaków siewkowych w Polsce. Po powrocie z zimowisk samce dubelta gromadzą się o zmierzchu w miejscach zwanych tokowiskami, gdzie podczas toków prezentują swoje cechy przed samicami. W czasie tańca godowego samiec przybiera postawę kulturysty – wypina pierś i napręża nogi, a następnie gwałtownie wyrzuca skrzydła, przykuca i rozkłada ogon, odsłaniając białe sterówki. Tokują na ziemi od czasu do czasu wykonując podskoki i krótkie loty. Gniazdo dubelta to dobrze osłonięte niewielkie zagłębienie w gruncie. Siedliskiem dubelta są otwarte tereny zlokalizowane w rozległych dolinach średnich i małych rzek o charakterze nizinnym, torfowiska niskie poza dolinami rzecznymi oraz rozległe kompleksy łąk torfowych użytkowane kośnie i/lub pastwiskowo. Liczebność dubelta w kraju szacowana jest na 400–550 samców. Główne zagrożenia dla krajowej populacji dubelta są związane z utratą siedlisk lęgowych: zaprzestanie ekstensywnej gospodarki łąkowo-pastwiskowej powodujące zarastanie łąk trzciną i krzewami, odwodnienia poprzez rozbudowę sieci rowów melioracyjnych, zalewanie dolin rzecznych podczas budowy zbiorników retencyjnych.

Kulik wielki jest największym europejskim przedstawicielem ptaków siewkowych (prawie wielkości kury domowej). Długi, silnie zagięty ku dołowi dziób jest jego najbardziej charakterystyczną cechą. Upierzenie kulika wielkiego jest szarobrunatne. Głowa, szyja i pierś wyraźnie ciemno kreskowana. Tuż po powrocie z zimowiska pary kulików zajmują zwykle ten sam rewir lęgowy co rok wcześniej. Niezwłocznie po przybyciu samce przystępują do widowiskowych toków. Podczas lotu tokowego wzbijają się na kilkadziesiąt metrów po czym stromo opadają w dół, wydając przy tym charakterystyczny donośny i fletowy głos, słyszalny z dużej odległości. Gniazdo kulika wielkiego zlokalizowane jest na ziemi na otwartym terenie. Na siedliska lęgowe wybiera rozległe kompleksy podmokłych, pozbawionych zadrzewień łąk i pastwisk, ostatnio wyjątkowo także pól, z niezbyt wysoką roślinnością, w szerokich dolinach dużych i średniej wielkości rzek lub w sąsiedztwie większych zbiorników wodnych. Zwykle preferuje krajobraz otwarty, unikając sąsiedztwa zadrzewień czy choćby pojedynczych grup drzew. Unika terenów nieużytkowanych rolniczo z wyższą, niekoszoną roślinnością, a także kompleksów łąk przesuszonych i użytkowanych intensywnie. Liczebność kulika wielkiego w kraju szacowana jest na ok. 200 par. Główne zagrożenia dla krajowej populacji kulika wielkiego są związane z utratą siedlisk lęgowych w wyniku: zmian reżimu hydrologicznego rzek, zmieniających częstość i długość zalewów w dolinach rzecznych oraz zaniechania wykaszania łąk w dolinach rzek i szybkiego ich zarastania przez wysoką roślinność zielną, trzcinę i krzewy. Dodatkowo wiele lęgów jest niszczone przez skrzydlate (kruk, wrona siwa, sroka) i czworonożne drapieżniki (lis, jenot, norka amerykańska i inne łasicowate) oraz podczas zabiegów agrotechnicznych.

TYP UŻYTKOWANIA:

• kośny,
• kośno-pastwiskowy,
• pastwiskowy lub naprzemienny

WYMOGI OBOWIĄZKOWE DLA WSZYSTKICH TYPÓW UŻYTKOWANIA:

• nie wałuje się, nie włókuje się i nie stosuje gnojowicy w terminie od dnia 1 marca do dnia 1 sierpnia,
• dopuszcza się wapnowanie,
• dopuszcza się ograniczone nawożenie azotem (do 60 kg/ha/rok) – w przypadku użytkowania kośnego, z wyłączeniem obszarów nawożonych przez namuły rzeczne,
• nie stosuje się zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych innych niż wałowanie, włókowanie i rozlewanie gnojowicy w terminie od dnia 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu lub do dnia 10 lipca w przypadku użytkowania pastwiskowego

WYMOGI PRZY UŻYTKOWANIU KOŚNYM I KOŚNO-PASTWISKOWYM

WYMOGI PRZY UŻYTKOWANIU PASTWISKOWYM

Wodniczka to ptak nieco mniejszy od wróbla, o szczupłej sylwetce i niepozornym brązowo-beżowym upierzeniu. Jest najrzadszym i zarazem jedynym globalnie zagrożonym gatunkiem z rzędu wróblowych, występującym w kontynentalnej części Europy. Około 25 procent całej światowej populacji wodniczki przystępuje do rozrodu z Polsce. Wykrywanie wodniczki w terenie nie jest trudne. W okresie lęgowym samce odzywają się co pewien czas przez cały dzień. Jednak szczyt aktywności głosowej rozpoczyna się o zmierzchu, kiedy wszystkie samce śpiewają jednocześnie i czynią to niemal nieprzerwanie aż do nastania ciemności. Właśnie ta pora – od zachodu słońca do zapadnięcia nocy – jest najdogodniejsza do wykrywania i liczenia samców wodniczki. Gniazdo jest doskonale ukryte wśród roślinności, zawsze kilkadziesiąt centymetrów ponad powierzchnią gruntu lub wody. Wodniczka ma bardzo wysokie wymagania siedliskowe. Zamieszkuje jedynie żyzne torfowiska, podmokłe, rozległe łąki porośnięte turzycą z nielicznymi krzewami oraz rozlewiska nie głębsze niż 10-15 cm. Liczebność wodniczki w kraju oceniana jest na 3 200–3 250 samców Główne zagrożenia dla krajowej populacji wodniczki są związane z utratą i degradacją siedlisk lęgowych: odwodnienia poprzez rozbudowę sieci rowów melioracyjnych, zaprzestanie regularnego koszenia łąk i ich szybka sukcesja, wypalanie turzycowisk i trzcinowisk, przekształcanie szuwaru turzycowego w plantację trzcin.

TYP UŻYTKOWANIA:

• kośny,
• kośno-pastwiskowy lub naprzemienny

WYMOGI OBOWIĄZKOWE DLA WSZYSTKICH TYPÓW UŻYTKOWANIA:

• nie nawozi się i nie wapnuje
• nie stosuje się jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych w terminie od dnia 1 marca do terminu pierwszego pokosu

WYMOGI PRZY UŻYTKOWANIU KOŚNYM I KOŚNO-PASTWISKOWYM

Derkacz jest nieco mniejszy od kuropatwy. Upierzenie maskujące w odcieniach brązu, beżu i szarości. Na grzbiecie pióra układają się w łuskowy wzór, na bokach w paski. Prowadzi bardzo skryty tryb życia przebywając ciągle pod osłoną wyższej roślinności. Zdradza obecność bardzo charakterystycznym głosem godowym. W maju i czerwcu, głównie nocą i wcześnie rano, słychać wielogodzinne, monotonne i bardzo donośne wołanie samca przypominające pocieranie kawałkiem drewna o grzebień. Gniazdo zlokalizowane jest na ziemi. Siedliskiem lęgowym są otwarte i półotwarte tereny z żyznymi, podmokłymi, ekstensywnie użytkowanymi łąkami oraz turzycowiska. Derkacz zamieszkują różnego rodzaju tereny trawiaste, o niezbyt gęstej roślinności. Taka roślinność wytwarza się podczas regularnego użytkowania kośnego łąk. Jest to o tyle ważne, że ptaki poruszają się głównie „na piechotę” przeciskając się pomiędzy roślinnością, a tylko bardzo sporadycznie i niechętnie latają. Liczebność derkacz w kraju szacowana jest na 30 000–48 000 samców. Główne zagrożenia dla krajowej populacji derkacza to utrata siedlisk lęgowych w wyniku zmniejszania się powierzchni ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk w dolinach rzecznych na rzecz pól uprawnych oraz mechanizacja rolnictwa połączona z pewnymi formami wykonywania zabiegów agrotechnicznych (wprowadzenie szybkotnących kosiarek rotacyjnych, przyspieszenie terminów koszenia, metoda koszenia od peryferii do środka łąki).

TYP UŻYTKOWANIA:

• kośny,
• kośno-pastwiskowy lub naprzemienny

WYMOGI OBOWIĄZKOWE DLA WSZYSTKICH TYPÓW UŻYTKOWANIA:

• nie wałuje się, nie włókuje się i nie stosuje gnojowicy w terminie od dnia 1 marca do dnia 1 września,
• dopuszcza się wapnowanie,
• dopuszcza się ograniczone nawożenie azotem (do 60 kg/ha/rok) – w przypadku użytkowania kośnego, z wyłączeniem obszarów nawożonych przez namuły rzeczne,
• nie stosuje się zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych innych niż wałowanie, włókowanie i rozlewanie gnojowicy w terminie od dnia 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu

WYMOGI PRZY UŻYTKOWANIU KOŚNYM I KOŚNO-PASTWISKOWYM