Pobieranie prób glebowych do analizy

Właściwe nawożenie decyduje o jakości i możliwościach plonotwórczych roślin. Stosowanie dawek orientacyjnych ?na oko" prowadzi do zachwiania równowagi pomiędzy składnikami pokarmowymi. Z kolei nadmierne nawożenie nie tylko nie wpływa na wzrost plonów, ale działa szkodliwie - obniża jakość plonu, zmniejsza odporność roślin na choroby i mróz, a poza tym prowadzi do degradacji środowiska. Z tych względów należy dążyć do utrzymania zawartości poszczególnych składników w glebie na poziomie średnim. Podstawowa analiza chemiczna gleby dostarcza informacji o zawartości makroskładników (P-fosfor, K-potas, Mg-magnez) oraz danych o jej odczynie (pH) i potrzebie wapnowania. Często problem kwasowości gleby traktowany jest drugoplanowo, a niesłusznie. Jej zakwaszenie ogranicza możliwości uzyskiwania wysokich plonów, nawet przy prawidłowej uprawie i nawożeniu.

Potrzeby nawozowe roślin rolniczych powinno określać się na podstawie analizy gleby, a roślin sadowniczych na podstawie analizy gleby i liści. Źródłem poważnych błędów może być niepoprawne pobranie próbek. Poniżej przedstawię metodykę pobierania próbek gleby pod uprawy rolnicze czy polowe warzywa.

Do analizy chemicznej podaje się tzw. próbkę uśrednioną, która ma reprezentować pole o zbliżonych warunkach glebowych i agrotechnicznych, biorąc pod uwagę przedplon, uprawę i dotychczasowe nawożenie. Powierzchnia przypadająca na jedną próbę - dla wyrównanego pod względem glebowym i ukształtowania terenu - nie powinna przekraczać 4 ha.

Dla przygotowania próby uśrednionej trzeba z powierzchni pola pobrać co najmniej 15-20 próbek pojedynczych, tym więcej im większy jest obszar. Próbki pojedyncze pobiera się laską Egnera z warstwy ornej 0-20 cm, po przekątnych pola lub tzw. metodą zygzakową. Próbek nie należy pobierać na obrzeżach pola, w bruzdach oraz miejscach po stogach i kopcach.

Po pobraniu wszystkich próbek pojedynczych należy glebę wymieszać i przygotować do analizy około 0,5 kg, pakując do kartonika lub woreczka. Próbkę należy opisać, najlepiej ołówkiem, a przy większej liczbie dołączyć szkic pól, z których pobrano glebę, ze zgodnymi oznaczeniami.

Najodpowiedniejszym terminem do pobierania próbek glebowych jest okres po zbiorach, jesienny ewentualnie wiosenny, ale przed wysianiem nawozów. Nie należy pobierać gleby bezpośrednio po zastosowaniu nawozów mineralnych, organicznych czy wapnowaniu. Od poprawności pobrania próby zależy wiarygodność i przydatność wyników analizy.

Racjonalne nawożenie jest obecnie koniecznością ekonomiczną. Zmniejszająca się opłacalność upraw i gwałtowny wzrost kosztów, w tym nawozów, powinien skłonić rolników do wykonywania analiz chemicznych gleby i nawożenia na jej podstawie. Zaleca się jej wykonywanie co 4 lata.

Pobieranie prób gleby i liści dla upraw sadowniczych zostanie omówione w części II.

Opracowała:

Marzena Strelczuk

MODR w Warszawie

Oddział Płock