Apiturystyka – coraz popularniejsza w Europie
Apiturystyka to forma turystyki związana z pszczelarstwem, tradycyjnym zawodem pszczelarza i produktami pszczelimi w aspekcie ekologicznym, spożywczym i leczniczym. Polega na zwiedzaniu pasiek, skansenów i muzeów pszczelarskich i obserwacji pracy pszczelarza. Apiturysta poznaje sposób w jaki wytwarza się miód, jego właściwości i specyfikę oraz degustuje różne miody.
O atrakcyjności tej formy turystyki przekonali się uczestnicy wyjazdu studyjnego pt.: „Apiturystyka”, zorganizowanego pod koniec pażdzierniaka 2021 r. przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie. Operacja miała na celu wspieranie innowacji w rolnictwie, produkcji żywności, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Współfinansowano ją ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. W wyjeździe wzięło udział 30 osób: doradcy, pszczelarze, rolnicy - zainteresowani tematyką pszczelarstwa. Program obejmował wizytacje miejsc przeznaczonych dla apiturystów na Litwie, Estonii i Łotwie.
Miejsca przeznaczone dla apiturystów na Litwie
Dzukijski Park Narodowy to największy obszar chroniony na Litwie, słynie ze wsi dzukijskich, które zachowały cechy architektury tradycyjnej oraz swoisty tryb życia mieszkańców. W Parku znajduje się żywe Muzeum Bartnictwa i pielęgnuje się tu tradycje pszczelarskie. Największe wrażenie na zwiedzających robi sprawność bartnika i pokaz jego pracy.
Praca bartnika jest wymagająca i niebezpieczna (fotografia własna)
U naszych sąsiadów ten rodzaj turystyki znakomicie uzupełnia tradycyjna kuchnia litewska oferująca m.in.: zupę piwną wraz z chlebem litewskim na naturalnym zakwasie o charakterystycznym aromacie kminku czy babkę ziemniaczaną nadziewaną mięsem i litewski kwas chlebowy. Takie smakowite, tradycyjne dania obiadowe na długo pozostają w pamięci odwiedzających Litwę.
Pszczelarstwo to także apiterapia - leczenie miodem i innymi produktami pszczelimi. Odwiedziliśmy Litewskie Stowarzyszenie Apiterapii, ktore funkcjonuje przy Litewskiej Bibliotece Medycznej w Wilnie. Propaguje ono historię apiterapii na Litwie, jak również swoją 30 letnią działalność. Do rozwoju apiterapii przyczyniają się też produkty wytwrzane na produktach pszczelich tworzone przez nowoczesną firmą farmaceutyczną Medicata. Firma tworzy naturalne produkty biologicznie czynne - leki, suplementy diety, kosmetyki. Medicata współpracuje z litewskimi lekarzami - apiterapeutami i fitoterapeutami.
Bitininkystės Muziejus - Muzeum Pszczelarstwa w Stripeikiai położone na terenie Auksztockiego Parku Narodowego, leżącego w północno-wschodnim krańcu Litwy. Założył je w 1984 roku pszczelarz Bronius Kazlas wraz z żoną. Eksponaty umieszczone są zarówno pod dachem, jak i gołym niebem. Można tu obejrzeć sporo drewnianych rzeźb-uli, 25 rzeźb, 500 eksponatów. Na terenie muzeum znajduje się 6 budynków. W głównym obiekcie, starej chacie, zgromadzono dawne narzędzia pszczelarskie, na eksponowanych zdjęciach uwieczniono różne momenty związane z historią pszczelarstwa. Muzeum przedstawia pszczelarstwo od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy. W specjalnie urządzonych ulach, przez szkło na własne oczy można zobaczyć jak żyją i pracują pszczoły. Ekspozycja w muzeum jest interaktywna, co zwiększa jej walory edukacyjne.
Muzeum Pszczelarstwa - zderzenie nowoczesności (zastosowanie interaktywnych plansz) z tradycją (fotografie własne)
Apiturystyka w Estonii
Przykład gospodarstwa agroturystycznego zajmującego się turystyka pszczelarską to Mesi Tare Kodumaja. Jego właścicielka podzieliła się swoimi doświadczeniami i wiedzą. Jej gospodarstwo jako pierwsze w Estonii zostało uznane przez Estońskie Stowarzyszenie Turystyki Wiejskiej i Centrum Rozwoju Turystyki Enterprise za pierwszy estoński obiekt noclegowy ze znakiem ekoturystyki i jakości EHE. Właścicielka dzieli się z odwiedzającymi również swoją pasją do kolekcjonowania samowarów.
Ideę pszczelarstwa propagują także członkowie Tallinna Mesinike Selts, czyli Stowarzyszenia Pszczelarzy w Tallinie. Na dachu hotelu, w sercu stolicy Estonii, prowadzą pasiekę składająca się z 6 uli. Jest to element projektu zatytułowanego „Ule w krajobrazie miasta". Dach hotelu z ulami, nie jest wyjątkiem. W Talinie znajduje się około 40 pasiek, usytuowanych w różnych miejscach - w ogrodzie zoologicznym, na tarasach i dachach innych budowli.
Apitutystykę wspiera również Estońska Organizacja Turystyki Wiejskiej, która jest stowarzyszeniem non-profit założonym w 2000 roku. Reprezentuje ona interesy podmiotów działających w branży turystyki wiejskiej, a tym samym wspiera ich rozwój.
Pasieka na dachu wieżowca w centrum Talina (fotografia własna)
Wizyta na dachu Hotelu Nordic Forum w Talinie (fotografia własna)
Apitutystyka na Łotwie
Długie tradycje pszczelarskie, ma firma rodzinna Lūšu Drava z regionu Lielvārde. Od 48 lat zajmuje się pszczelarstwem. Gospodarze wyrabiają z zebranego miodu różne nietypowe produkty i mieszanki miodów - miód z liofilizowanymi owocami, cytryną, orzechami, imbirem, chleb pszczeli w miodzie, propolis w miodzie. Oferują degustację tych „miodowych nowości”. Gości podejmują od 2019 r. i opowiadając o zawodzie pszczelarza, prezentują pokazowy ul. Goście mają także możliwość stworzenia własnej mieszanki miodu.
Z uwagi na obostrzenia związane z Covid-19 wprowadzone na terytorium Łotwy odwiedzanie innych takich miejsc było niemożliwe.
Powrót przez Litwę umożliwił wizytę w pasiece Jonasa Jakaitisa, która istnieje od 10 lat. W pobliżu miejscowości Maceliai na skraju wsi, w pobliżu lasku sosnowego, właściciel wybudował domek do apiterapii, w którym można poddać się procesowi leczenia lub profilaktycznie zadbać o swoje zdrowie. Biopole i mikrowibracje wytwarzane przez owady, zapach miodu, propolisu, szum i inne elementy działają uzdrawiająco na organizm człowieka przebywającego w domku. Domek pana Jonasa, wyposażony jest w przeszkloną ścianę przez którą można zobaczyć wnętrze ula, usłyszeć jak pszczoły wlatują i wylatują z niego. Zdaniem pszczelarza wpływa to pozytywnie na osoby przebywające w domku.
W gospodarstwie pana Jonasa o znaczeniu pszczelarstwa informował Marjan Rynkevic, który jest prezesem Związku Pszczelarzy Okręgu Wileńskiego. Związek ten liczy 25 członków i jest jednym z 45 stowarzyszeń zrzeszających pszczelarzy na Litwie. Prezes okazał ogromną gościnność i interesująco opowiadał o pszczelarstwie na Litwie.
Ule w pasiece pana Jonasa (fotografia własna)
Wizyta w gospodarstwie pszcelarskim LUSU DRAVA (fotografia własna)
W ramach wspomnianego projektu uczestnicy poznali wszystkie elementy apiturystyki, tj.: zwiedzanie pasiek, skansenów i muzeów pszczelarskich. Obserwowali pracę pszczelarza i wytwarzanie miodu oraz degustowali różne jego rodzaje, co było bardzo miłym akcentem podczas odwiedzania gospodarstw pszczelarskich.
Udział w wyjeździe pomógł nawiązać nowe kontakty. Zarówno dla długoletnich właścicieli gospodarstw pszczelarskich, jak i dla tych rozpoczynających swoją przygodę z pszczołami, ponieważ skorzystali z praktycznej wiedzy bardziej doświadczonych kolegów z branży. Z wyjazdu skorzystali też, wzbogacając swoją wiedzę - doradcy rolniczy.
Uczestnicy wyjazdu (fotografia własna)
Joanna Tyburska
Źródła: